Μέγας στρατηλάτης, με μάχες σκληρές, επώδυνες αλλά και αποτελεσματικές, ήταν ο Γεώργιος Καραϊσκάκης. Όποιος και αν τολμήσει να γράψει για την προσωπικότητα και το σθένος του σήμερα, δεν θα τα καταφέρει καθώς ήταν μια εξέχουσα, μια ιδιαίτερη, περίπτωση ανδρός.
Ο τάφος του βρέθηκε χάρη στην εμμονή ενός ιερέα και ενός δημάρχου το 1996 στη Σαλαμίνα.
Ο πατέρας Ανάργυρος Ευδαίμων ανακάλυψε τον τάφο του Καραϊσκάκη.
Ο ιερέας του Αγίου Δημητρίου στη Σαλαμίνα είναι ένας άνθρωπος με ιδιαίτερη πνευματικότητα και διαύγεια. Ακούγοντας τον γαληνεύεις και μαθαίνεις την ιστορία με πολύ παραστατικό τρόπο.
Ο ίδιος εξηγεί πως και γιατί ο Άγιος Δημήτριος ήταν ο προστάτης του Καραϊσκάκη, για την συμβολή που είχε ο ναός στην επανάσταση, για τον ήρωα που είχε σχέσεις δεσμού με τη Σαλαμίνα κάνοντας πολλούς φίλους, πολλές κουμπαριές και ανθρώπους πιο πάνω από συγγενείς του καθώς με τους Σαλαμίνιους πολέμησε μαζί.
Διαβάστε στο κείμενο που ακολουθεί για τον Καραϊσκάκη που έπεσε από χέρι Έλληνα στο Φάληρο και αναζητούσε τον Άγιο του, τον προστάτη του για να τον θεραπεύσει και όταν κατάλαβε ότι δεν θα προλάβαινε να φθάσει στην εκκλησιά του, ζήτησε από τους συντρόφους του να θαφτεί στον αγαπημένο του -τότε νεόδμητο- Άγιο Δημήτριο Σαλαμίνας.
Ο τάφος του Γεώργιου Καραϊσκάκη εντός του Αγίου Δημητρίου Σαλαμίνας
Η αρχή και ο ερχομός του Καραϊσκάκη στην Σαλαμίνα
Ο πάτερ Ανάργυρος εξηγεί γιατί ο Καραϊσκάκης επέλεξε την Σαλαμίνα ως καταφύγιο και πως «ενώθηκε» με τον Άγιο Δημήτριο κάνοντας μια μικρή εισαγωγή για την εκκλησιά του.
Συγκεκριμένα λέει, «Ο Άγιος Δημήτριος είναι μια κομβική εκκλησία για το νησί. Είναι η πρώτη ενορία του νησιού. Δηλαδή όταν εδώ υπήρχαν λίγα σπίτια, μιλάμε για τον 15ο αιώνα εδώ υπήρχε ένα χωριό και στη μέση του χωριού οι Αρβανίτες που κατεβήκανε από τη Βόρεια Ήπειρο ήρθαν εδώ και έφτιαξαν τον πρώτο ναό του Αγίου Δημητρίου, ο οποίος δεν είχε σχέση με τον σημερινό βέβαια ήταν πολύ μικρότερος και απλός, αλλά καθιέρωσαν την λατρεία του Αγίου Δημητρίου εδώ στην Κούλουρη, ήταν ο προστάτης τους».
Οι Τούρκοι δεν άφηναν τις εκκλησιές να ξεπερνάνε τα τζαμιά… Πώς τα κατάφερε ο Άγιος Δημήτριος όμως;
«Η πρώτη εκκλησία αυτή που χτίστηκε πολύ παλιά το 1695, ήταν η πρώτη ενορία χτίστηκε με απλό τρόπο για να εξυπηρετήσει τις θρησκευτικές ανάγκες του λιγοστού κόσμου τότε αλλά όμως μετά από παρέλευση 200 και χρόνων τα υλικά που ήταν χτισμένη ήταν απλά, ήτανε πενιχρά και ο ναός άρχισε να καταρρέει και έγινε επικίνδυνος για τους κατοίκους της περιοχής. Τότε πήραν μια απόφαση, την περίοδο της τουρκοκρατίας, πράγμα δύσκολο να χτίσουν μια καινούργια εκκλησία. Οι Τούρκοι είχαν πάγια τακτική σε όλη την Ελλάδα, δεν αφήνανε να χτίσουν εκκλησίες και κυρίως εκκλησίες υπέργειες, δηλαδή να είναι πάνω από το έδαφος, (γι’ αυτό αν κάποιος επισκεφθεί Θεσσαλονίκη, Καβάλα που έχουν χτιστεί οι εκκλησίες την περίοδο της τουρκοκρατίας θα διαπιστώσει πως όλες είναι τουλάχιστον 2 μέτρα «χωμένες» στη γη και αυτό για να μην φαίνονται και σκεπάζουν το τζαμί.
Εδώ πέρα το 1806 που αποφασίστηκε ότι η εκκλησία η παλιά η μικρούλα έπρεπε να γκρεμιστεί για να χτιστεί η καινούργια χρειαζόταν ειδική άδεια. Έγινε ειδικό φιρμάνι,η επιτροπή εδώ των δημογερόντων που διοικούσαν το νησί φτιάξανε ένα χαρτί και αρχίσανε τους εράνους, στην Αττική και στην Βοιωτία, αλλά και απέναντι στο Ναύπλιο, στην Αργολίδα δηλαδή, να συγκεντρώσουν χρήματα για να χτίσουν την καινούργια τους εκκλησία».
Πότε εμφανίζεται ο Καραϊσκάκης στην Σαλαμίνα
«Άρα μέσα σε αυτό τον ναό συγκεντρώνεται η ιστορία του νησιού. Όταν εμφανίστηκε ο Καραϊσκάκης το 1824 η εκκλησία ήταν νεόδμητη και αναφέρει ο Παπαρηγόπουλος πως ο εκκλησιασμός του Καραϊσκάκη γινόταν στο ναό του Αγίου Δημητρίου. Ο Καραϊσκάκης επειδή είχε πάντα μάχες και πάντα τον κυνηγάγανε στο νησί εδώ έβρισκε απάγκιο, έβρισκε να κρυφτεί, να ηρεμήσει, να γαληνέψει. Κατάστρωνε σχέδια. Υπήρχε παλιότερα στην παραλία ένα σπίτι το οποίο το είχανε σαν αρχηγείο. Πυργάκι το λέγανε αυτό. Εδώ γύρω-γύρω από αυτή την παλιά εκκλησιά ήταν όλοι εύποροι, αυτοί οι οποίοι ήταν ναυτικοί είχανε καΐκια, είχανε περιβόλια και η κύρια δουλειά τους ήταν οι κατραμιτζηδες, παίρνανε το ρετσίνι από τα πολλά πεύκα του νησιού, το επεξεργαζόντουσαν κάνανε την πίσσα και με αυτό πισαδόροι γίνανε του τουρκικού στόλου. Γι’ αυτό το λόγο και το νησί είχε προνόμια. Μέσα στην τουρκοκρατία εδώ δεν υπήρχε το φέσι του κατακτητή, υπήρχε μόνο μια φρουρά δέκα ατόμων Τούρκων με έναν διοικητή. Κάτι σαν αστυνομία και το κονάκι τους ήταν ακριβώς απέναντι από την εκκλησία. Τα πηγαίνανε τόσο καλά με τους ντόπιους ώστε οι Σαλαμίνιοι δεν αισθανθήκανε ποτέ ότι ήταν τουρκοκρατούμενοι. Ήταν ελεύθεροι στην ουσία. Και τα προνόμια τους τα έδινε ότι τους είχε ανάγκη ο τουρκικός στόλος. Ούτε φορολογίες πληρώνανε ούτε τίποτα. Δίνανε την εργασία τους στον στόλο τον τουρκικό και είχαν την ελευθερία τους και τα προνόμια τους».
Η προσευχή του Καραϊσκάκη προς τον Άγιο Δημήτριο και το ασήμωμα από τα όπλα του
Ο ιερέας λέει και για τις προσευχές που έκανε ο Γεώργιος Καραϊσκάκης σε αυτή τη μικρή εκκλησία και μάλιστα σώζονται από ιστορικούς.
«Σε αυτή την νεόδμητη εκκλησία, εκκλησιαζόταν ο Καραϊσκάκης. Και δεν ήταν τυχαίο ότι ερχότανε εδώ. Ο Καραϊσκάκης θεωρούσε ότι ο Άγιος Δημήτριος ήταν ο προστάτης του, παραδόξως όμως γιατί ο ίδιος είχε το όνομα Γεώργιος. Και ένας από την Στερεά Ελλάδα τον Άγιο Γεώργιο έπρεπε να είχε προστάτη. Εν τούτοις ο Καραϊσκάκης είχε τον Άγιο Δημήτριο. Σώζονται μάλιστα από τον Ενιάν και οι προσευχές που έκανε ο Καραϊσκάκης εδώ στον Άγιο Δημήτριο. Καθόταν στην εικόνα του και του έλεγε, «Ίδια αρματωσιά φοράς με εμένα, μαχαίρια έχεις, μαχαίρια έχω και εγώ κοίτα τα όπλα μου, εμείς ταιριάζουμε, κοίτα να με προστατεύσεις για να βοηθήσω την εκκλησία σου. Και μάλιστα από αυτή την συμπαθέστατη επαφή που είχε ο ήρωας μας με τον Άγιο σώζεται ένα μεγάλο κειμήλιο στο ναό μας, η μικρή εικόνα του Αγίου Δημητρίου. Αυτή η μικρή εικόνα είναι του 1695, αυτή ήταν περί πίστης εικόνα, για την εικόνα αυτή χτίστηκε όλος αυτός ο ναός . Αυτή λοιπόν η εικόνα δεν είχε ασήμι και επειδή δεν είχε λεφτά ο Καραϊσκάκης έδωσες τις πάλες του και τα κουμπούρια του τα ασημένια, χύσανε το μέταλλο και έγινε ασήμι και ασήμωσε την εικόνα και σώζεται η επιγραφή. 1824».
Ιστορικά γεγονότα και όχι θρύλοι
«Εδώ εκκλησιαζόταν, εδώ κοντά ήταν οι φίλοι του, οι ιστορικοί οι σύγχρονοι ο Παπαρηγόπουλος, ο Κόκκινος, ο Ενιάν οι οποίοι έγραψαν λεπτομέρειες από την ζωή του γιατί ήταν παρόντες ακόμη και τα γράμματα που ο ίδιος δεν ήξερε να γράφει αλλά του τα γράφανε και τα έστελνε και σώζονται μέχρι σήμερα σε αυτά υπάρχουν οι διάλογοι του ακόμη και οι επιθυμίες του. Σήμερα διαβάζοντας τα αντιλαμβάνεται κανείς πως κάποια από τα κατορθώματα του δεν ήταν θρύλοι αλλά είχαν συμβεί, είναι ιστορικά γεγονότα».
Η δοξολογία της 25ης Μαρτίου
«Μέσα σε αυτό το ναό, είναι και αυτό ιστορικά καταγεγραμμένο από το χειρόγραφο του Παρασκευά Πάλλα, έγινε η δοξολογία της 25ης Μαρτίου. Αυτό που λένε μερικοί σύγχρονοι διαστρεβλωτές της ιστορίας ότι δεν υπήρχε ένα κοινό έναυσμα για την έναρξη της επανάστασης είναι πέρα για πέρα ψέμα. Είχε οριστεί και από τους φιλικούς ακόμη πως αυτή η μέρα της Παναγίας του Ευαγγελισμού που σημαίνει την ελευθερία της ψυχής του ανθρώπου είναι πολύ ωραίο να συνδεθεί και με την ελευθερία του έθνους, γιατί μην ξεχνάμε ότι η Παναγιά μας ήταν πάντα προστάτης του Έθνους μας.
Εδώ ευλογήθηκε η σημαία της Σαλαμίνας και έφυγαν πάνω από 300 παλικάρια για να πάνε να συναντήσουνε τον Καραϊσκάκη και τα υπόλοιπα ελληνικά στρατεύματα στο Φάληρο.
Μόλις έγινε η δοξολογία βγήκε ο κόσμος έξω με τα λάβαρα και τις εικόνες και έκανε πομπή στην παραλία, φορτώσανε όλους αυτούς τους μαχητές για να τους πάνε απέναντι στην Αττική. Άρα αυτός ο ναός αποτελεί και το σημείο έναρξης της Επανάστασης».
Η στρατηγική του Καραϊσκάκη και η ηρεμία που αντλούσε από τη γη της Σαλαμίνας
Οι μάχες ήταν έντονες, δύσκολες, αιματηρές και ο ήρωας ήθελε έναν τόπο να γαληνεύει να βρίσκει τον εαυτό του για να μπορεί να σχεδιάσει τις επόμενες κινήσεις του για να απελευθερώσει την Ρούμελη. Αυτός ο τόπος ήταν το νησί της Σαλαμίνας όπου δέσποζε η αγιοσύνη του προστάτη του, του Αγίου Δημητρίου. Ο πάτερ Ανάργυρος λέει χαρακτηριστικά, «Ο Καραϊσκάκης εδώ εκκλησιαζόταν και μετά από τις τόσες μάχες στην Στερεά Ελλάδα αποφάσισε και είπε εάν δεν πάρουμε τον βράχο της Ακρόπολης δεν κάναμε τίποτα στη Ρούμελη. Ήξερε ότι από αυτό το άκρο της Αττικής μπορούσε να εποπτεύει όλο το Αιγαίο. (Η Αθήνα τότε είχε ελάχιστους Έλληνες και πάρα πολλούς Τούρκους). Αυτό το κατάλαβε τότε η στρατηγική του Καραϊσκάκη. Ήταν Απρίλης του 1824 ήρθε εδώ να προσευχηθεί, να καταστρώσει σχέδια».
Τα τελευταία λόγια του Γεώργιου Καραϊσκάκη που ζητούσε να πάει στη Σαλαμίνα στον Άγιο Δημήτριο
«Είχαν περάσει 3 χρόνια από την έναρξη της επανάστασης και είχαν αρχίσει οι φαγωμάρες μεταξύ των Ελλήνων. Είναι ο λεγόμενος πρώτος εμφύλιος. Η κατάρα της φυλής μας ακολουθούσε και μας ακολουθεί πάντα. Είχαν χωριστεί σε Ρωσόφιλους, Γαλλόφιλους, Αγγλόφιλους και γινότανε μια αψιμαχία μεταξύ των Ελλήνων αντί να ελευθερώσουν την πατρίδα μαλώνανε για τα πολιτικά. Ο Καραϊσκάκης ήταν Ρωσόφιλος, όπως ήταν και ο Κολοκοτρώνης. Και ξέρετε τι τους ένωνε; Η κοινή πίστη, ότι ήταν ορθόδοξοι. Στο στρατόπεδο 22 Απριλίου του 1824 παραμονή της γιορτής του και ενώ είχε παραγγείλει μέχρι και τα αρνιά που θα έψηναν το πρωί γίνεται μια αψιμαχία στο στρατόπεδο του Φαλήρου μεταξύ των στρατιωτών. Έλληνες μεταξύ τους μαλώνανε και εκείνος παρά που είχε πυρετό, ήταν φυματικός και ανά πάσα στιγμή με το παραμικρό φύσημα του αέρα εκείνος κρύωνε… Παρά τον πυρετό του λοιπόν ανέβηκε πάνω στο άλογο για να χωρίσει τα αντιμαχόμενα μέρη. Εκεί που δεν ήταν σε τουρκικό στρατόπεδο αλλά σε ελληνικό δέχθηκε μια σφαίρα. Η οποία σφαίρα ήταν στις λαγόνες κάτω χαμηλά. Αυτή ήταν από ελληνικό χέρι. Τώρα ποιος να ήταν αυτός που έριξε την κουμπουριά, παραμένει μυστήριο. Οι ίδιοι που σκότωσαν τον Καποδίστρια, οι ίδιοι που σκοτώσανε τόσους επιφανείς Έλληνες, δεν υπολογίσανε και τον Καραϊσκάκη και τον κάνανε θύμα στα 49 του χρόνια, να μην προλάβει να ολοκληρώσει το έργο του που ήταν η τέλεια λευτεριά όλης της Στερεάς Ελλάδος. Εκεί τραυματίστηκε έχανε πάρα πολύ αίμα. Κατάλαβε ότι τελειώνει η ζωή του και τον επιβιβάσανε σε μια γαλλική κορβέτα από το Φάληρο για να τον φέρουν εδώ στην Κούλουρη. Εδώ υπήρχε ένα υποτυπώδες νοσοκομείο στην περιοχή Αμπελάκι απέναντι ακριβώς από τον Πειραιά για να τον γιατροπορεύσουν μακριά από το πεδίο. Ήταν το βράδυ της 22ας Απριλίου. Όμως μέσα στο πλοίο κατάλαβε ότι τελειώνει η ζωή του και έκανε τη διαθήκη του. Τι να έχει διαθήκη; Κάτι γρόσια του είχαν μείνει και κάτι όπλα, αυτά άφησε στην γυναίκα και στα παιδιά του και εξέφρασε και την τελευταία του επιθυμία…η οποία ήταν, να με πάτε στον Άγιο Δημήτρη γιατί θα με κάνει καλά και αν δεν γίνω καλά εκεί θα με θάψετε. Φυσικά το θαύμα που περίμενε δεν έγινε, μέχρι να φθάσει στο Αμπελάκι εν πλω «έφυγε», δεν ήρθε ζωντανός εδώ. Τον μεταφέρανε στο Νοσοκομείο όπου διαπιστώθηκε ο θάνατος του και εκτελώντας την τελευταία επιθυμία του, την οποία έγραψε ο γραμματέας του, τον φέρανε πεζοί πλέον στην Κούλουρη.
Σε ένα σπίτι, σε αυτό του Αναγνώστη Βιρβίλη, τον σαβανώσανε, πήγανε οι γυναίκες και τον κλάψανε, είναι πολύ συγκινητικά αυτά που αναφέρει ο Κόκκινος, μέχρι και τα μοιρολόγια που του είπαν και τον κλάψανε σαν δικό τους άνθρωπο.
Στο σήμερα και πώς βρέθηκε ο ξεχασμένος τάφος του ήρωα
Με τρόπο βιωματικό πλέον ο πάτερ Ανάργυρος διηγείται το τι τον ώθησε να αναζητήσει τον τάφο του Καραϊσκάκη που εικαζόταν ότι ήταν θρύλος και δεν υπήρχε πια στο νησί και πως με τη μελέτη του, την προσοχή του κατάφερε να το εντοπίσει φέρνοντας στο φως ένα βαρύ κομμάτι της ελληνικής ιστορίας. Βέβαια από το 1996 ακόμη περιμένει μια απάντηση από το Υπουργείο Πολιτισμού…
«Όταν ήρθα στο ναό το 1993 το πρώτο δεκαήμερο του Μαΐου, γιατί 23 Απριλίου πέφτει συνήθως Πάσχα και δεν μπορεί να γίνει ούτε στάρι ούτε τίποτα, μαζευόντουσαν 2-3 από την δημαρχεία (σπάνιο βέβαια) και κάναμε ένα τρισάγιο… που; Αορίστως. Τότε δήμαρχος ήταν ένας ενεργητικός άνθρωπος για τη Σαλαμίνα που αγάπαγε πολύ τον τόπο ο Θανάσης ο Μακρής. Αυτός λοιπόν είχε την ίδια απορία με εμένα. Που είναι θαμμένος ο Καραϊσκάκης; Μπορεί να είναι και ψέματα, να είναι ένας θρύλος απλά. Κανείς όμως δεν είχε ψάξει.
Και τότε είπαμε τα γραμμένα θα πουν για τα περασμένα που έχουν γίνει. Χωρίς να ξέρουμε ψάχνοντας τα βιογραφικά στοιχεία του Καραϊσκάκη μέσα από τους ιστορικούς. Όχι μόνο τα βιογραφικά ανακαλύψαμε αλλά και την ακριβή θέση του τάφου. Όταν φθάνει ο Κόκκινος να λέει ότι ο τάφος του ήρωα είναι άμα τη εισόδω του ναού του μεγαλομάρτυρος δύο βήματα της θύρας. Απευθείας ξέραμε που είναι ο τάφος.
Δεν φαινότανε μέχρι τότε γιατί κανείς δεν είχε την δύναμη και τη θέληση να τον ψάξει. Η λήθη είναι κακό, η αδιαφορία είναι αίσχιστο. Σβήνεις την ιστορία αν δεν το κάνεις. Εδώ ψάχνουμε αφορμές για να αναδείξουμε την ιστορία.
Όταν είδαμε τα χαρτιά ρωτήσαμε έναν και μοναδικό άνθρωπο που είχε δει την επέκταση του ναού του Αγίου Δημητρίου προς την πλευρά την νότια που προστέθηκε ένα κομμάτι το οποίο ονομάζουμε παρεκκλήσι του Αγίου Ραφαήλ και άρα είχε σκαφτεί η αυλή τότε, εκείνη την εποχή για να μπουν τα θεμέλια και τότε αυτός ο άνθρωπος είδε την πλάκα του τάφου. Και με πληροφόρησε «Πάτερ εμείς είδαμε μια πλάκα, δεν ξέραμε αν είναι τάφος. Υποθέσαμε ότι είναι του Καραϊσκάκη αλλά δεν πειράξαμε τίποτα, γκρεμίσαμε τον τοίχο τον παλιό της εκκλησίας και φτιάξαμε τον καινούργιο και μάλιστα τον προστατεύσαμε τον τάφο, έχουμε ρίξει χώμα από πάνω για να μην πατήσει το τσιμέντο, αλλά δεν ξέραμε ποιανού είναι ο τάφος». Λέμε αυτός θα ήταν ο τάφος του Καραϊσκάκη. Ο Δήμαρχος τότε αναλαμβάνει πρωτοβουλία μαζί με το εκκλησιαστικό συμβούλιο και με εμένα και φυσικά κάναμε έγγραφο στο υπουργείο Πολιτισμού. Βέβαια απάντηση από το υπουργείο δεν πήραμε από το 1996 έως σήμερα που έχουμε στείλει το έγγραφο. Αδιαφορία πλήρης.
Τότε αυτενεργήσαμε. Σπάσαμε το πάτωμα της εκκλησίας, ούτε σε μία ώρα μέσα, γιατί αρχίσαμε περιμετρικά από την κολώνα που είναι ο τάφος ακούσαμε το κούφιο από κάτω και καταλάβαμε ότι εδώ πρέπει να είναι τάφος. Και με τα σφυράκια και με τα σκερπανάκια σιγά-σιγά σπαστήκαν οι πλάκες και φανερώθηκε ο τάφος του ήρωα. Και που το καταλάβαμε; Από τις μαρτυρίες που ήταν ακριβώς δίπλα από το προσκυνητάρι του Αγίου Δημητρίου και ότι μέσα στο εσωτερικό του τάφου επαληθεύτηκε η ιστορία ότι υπήρχε το κασονάκι με τα 8 κομμάτια των λειψάνων του Καραϊσκάκη. Δεν μπορούσαμε να βρούμε σκελετό, τον σκελετό τον είχε πάρει ο Όθωνας. Εμείς βρήκαμε αυτά που είχε κρατήσει ο παππάς εκείνος. Ήταν σα να ήθελε ο Άγιος Δημήτριος να μείνουν τα οστά».
Η λατρεία του κόσμου
«Ξέρετε τι ντόρος έγινε τον Μάρτιο του 1996 όταν βρήκαμε τον τάφο; Ήρθαν χιλιάδες κόσμου να δουν τον τάφο. Που τότε ήταν ανοιχτός. Δεν έχει γίνει το μνημείο που έχει γίνει τώρα. Είχαμε συγκινητικές στιγμές, με τα λουλούδια που έφερνε ο κόσμος να βάζει στον τάφο και με τα δάκρυα που χύνανε και τότε φάνηκε ότι και η Σαλαμίνα ξύπνησε λίγο και βρήκε έναν ξεχασμένο της ήρωα. Και αυτός ο ήρωας τιμούσε την γη της Σαλαμίνας αλλά και τον ναό του Αγίου Δημητρίου. Το έμαθε όλη η Ελλάδα».
Απόσπασμα του Λευτέρη Θεοδωρακόπουλου
Πηγή: Newsbomb.gr
