Με τα αυξανόμενα επίπεδα παχυσαρκίας διεθνώς, σε μεγάλο βαθμό λόγω της ευρείας υιοθέτησης της δυτικής διατροφής, δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι οι ερευνητές σε όλο τον κόσμο διερευνούν μέτρα για την αντιμετώπιση αυτού του εκτεταμένου προβληματισμού για τη δημόσια υγεία.
Τα προβιοτικά πιστεύεται ότι επηρεάζουν θετικά την υγεία του εντέρου, επηρεάζοντας το μεταβολισμό, την αποθήκευση λίπους και τη συνολική διαχείριση βάρους. Ενώ ορισμένα από τα δεδομένα είναι πολλά υποσχόμενα, η έρευνα παραμένει σε εξέλιξη και είναι σημαντικό να διαχωρίσουμε το γεγονός από τη φαντασία.
Τι είναι τα προβιοτικά;
Σύμφωνα με τη Διεθνή Επιστημονική Ένωση για Προβιοτικά και Πρεβιοτικά, τα προβιοτικά είναι «ζωντανοί μικροοργανισμοί που, όταν χορηγούνται σε επαρκείς ποσότητες, προσφέρουν όφελος για την υγεία στον ξενιστή».
Τα προβιοτικά είναι τα «καλά βακτήρια» (ή μαγιά) που μπορούν συνήθως να βρεθούν σε μια σειρά από τρόφιμα που έχουν υποστεί ζύμωση, όπως το κεφίρ, το ξινολάχανο, το kimchi και το γιαούρτι, αλλά μπορούν επίσης να ληφθούν ως συμπλήρωμα διατροφής. Τα προβιοτικά συμπληρώματα περιλαμβάνουν τη χρήση δισκίων, καψουλών, υγρών ή σκονών που περιέχουν συγκεκριμένα προβιοτικά στελέχη.
Αυτά τα «καλά βακτήρια» λειτουργούν κυρίως στον πεπτικό σωλήνα, όπου επηρεάζουν το μικροβίωμα του εντέρου του σώματος. Έχουν επίσης συνδεθεί με μια σειρά από πιθανά οφέλη για την υγεία, συμπεριλαμβανομένης της υποστήριξης για την υγεία του πεπτικού συστήματος και του ανοσοποιητικού συστήματος, ακόμη και τη συμβολή στη λειτουργία του νευρικού συστήματος.
Τα προβιοτικά βοηθούν στην απώλεια βάρους;
Τα προβιοτικά έχουν δείξει κάποια υπόσχεση για να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση της απώλειας βάρους, ωστόσο, τα στοιχεία είναι ασαφή και τα αποτελέσματα ποικίλλουν ανάλογα με το συγκεκριμένο στέλεχος και τους μεμονωμένους παράγοντες και τον τρόπο ζωής. Τα προβιοτικά επηρεάζουν ένα υγιές μικροβίωμα του εντέρου, το οποίο με τη σειρά του παίζει ρόλο στο πεπτικό σύστημα, τον μεταβολισμό, την αποθήκευση λίπους, την αντίσταση στην ινσουλίνη και τη ρύθμιση της όρεξης, τα οποία μπορεί να έχουν επίδραση στη ρύθμιση του σωματικού βάρους.
Ας το αναλύσουμε περαιτέρω. Αυτοί οι ζωντανοί μικροοργανισμοί βοηθούν στη διάσπαση και τη ζύμωση των διαιτητικών ινών, στη σύνθεση ορισμένων βασικών θρεπτικών συστατικών και στην αναστολή επιβλαβών παθογόνων, τα οποία συνδέονται στενά με την υγεία του πεπτικού συστήματος και τον μεταβολισμό. Η διάσπαση των διαιτητικών ινών και άλλων υδατανθράκων από τα βακτήρια του εντέρου παράγει λιπαρά οξέα βραχείας αλυσίδας (SCFA), τα οποία υποστηρίζουν τον συνολικό μεταβολισμό του σώματος, συμπεριλαμβανομένου του μεταβολισμού του λίπους, και μπορεί επίσης να συμβάλλουν στη διαχείριση των ορμονών που ελέγχουν την όρεξη μέσα στο σώμα.
Τα προβιοτικά, λόγω της παραγωγής λιπαρών οξέων βραχείας αλυσίδας, μπορεί να βοηθήσουν στη μείωση της χρόνιας χαμηλής φλεγμονής στο έντερο, η οποία συνδέεται τόσο με την παχυσαρκία όσο και με ασθένειες που σχετίζονται με το μεταβολισμό λόγω πιθανής ανισορροπίας του μικροβιώματος του εντέρου. Τούτου λεχθέντος, οι ανθρώπινες μελέτες περιορίζονται στον καθορισμό μιας οριστικής αιτιώδους σχέσης μεταξύ της παραγωγής SCFA από τα προβιοτικά και του μεταβολισμού του λίπους, καθώς τα περισσότερα τρέχοντα στοιχεία βασίζονται σε ζωικά μοντέλα.
Σύνδεση εντέρου και βάρους
Η αυξανόμενη έρευνα δείχνει ότι μπορεί να υπάρχουν πρόσθετες σχέσεις με το βάρος, συμπεριλαμβανομένης της ικανότητας των μικροβιωμάτων του εντέρου να ρυθμίζουν την εξαγωγή ενέργειας από τα τρόφιμα, με ορισμένα στελέχη που συνδέονται με μεγαλύτερη κατακράτηση ενέργειας και απορρόφηση λίπους. Η αναλογία Firmicutes/Bacteroidetes αναφέρεται συχνά στην επιστημονική βιβλιογραφία ως «σήμα κατατεθέν της παχυσαρκίας».
Ορισμένες μελέτες περιγράφουν τη μικροχλωρίδα του εντέρου των ζώων και των ανθρώπων με παχυσαρκία εμφανίζουν υψηλότερη αναλογία Firmicutes/Bacteroidetes σε σύγκριση με άλλα άτομα. Ωστόσο, αυτή η σχέση δεν είναι ακόμη πλήρως κατανοητή και παραμένει αντικείμενο πολλών συζητήσεων. Ενώ αυτά τα βακτήρια είναι απαραίτητα για το μικροβίωμα του ανθρώπινου εντέρου και συμβάλλουν θετικά στις πεπτικές και μεταβολικές λειτουργίες, η δυσβίωση (μια ανισορροπία στα επίπεδά τους) μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τέτοιες περιοχές μέσα στο σώμα.
Μια συγκεκριμένη συστηματική ανασκόπηση καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η δυσβίωση του εντέρου παίζει κρίσιμο ρόλο στην ανάπτυξη ενός αριθμού μεταβολικών ανωμαλιών που σχετίζονται με την παχυσαρκία, συμπεριλαμβανομένου του διαβήτη τύπου 2 και των καρδιαγγειακών παθήσεων.
Kοινοί μύθοι για τα προβιοτικά
Για να προσδιορίσουμε την αλήθεια πίσω από τη χρήση προβιοτικών για απώλεια βάρους, πρέπει πρώτα να εξετάσουμε τους κοινούς μύθους.
Μύθος 1: Τα προβιοτικά είναι μια γρήγορη λύση για την απώλεια βάρους
Ανεξάρτητα από την έρευνα, είναι εξαιρετικά σημαντικό να σημειωθεί ότι τα προβιοτικά από μόνα τους δεν είναι εγγυημένα ότι θα σας βοηθήσουν να χάσετε βάρος. Όχι μόνο χρειάζεται περισσότερη έρευνα για να επιβεβαιωθούν τυχόν συνδέσεις σε αυτόν τον τομέα, αλλά και τα προβιοτικά να χρησιμοποιoύνται μόνο σε συνδυασμό με μια υγιεινή, καλά ισορροπημένη διατροφή παράλληλα με την τακτική σωματική δραστηριότητα. Δεν αποτελούν σε καμία περίπτωση μια μαγική λύση για απώλεια βάρους.
Μύθος 2: τα προβιοτικά λειτουργούν το ίδιο για όλους
Οι επιδράσεις των προβιοτικών ποικίλλουν σημαντικά με βάση μεμονωμένους παράγοντες όπως η γενετική, η βασική διατροφική κατάσταση, η ηλικία, το επίπεδο σωματικής δραστηριότητας, οι διατροφικές διαταραχές και η υπάρχουσα χλωρίδα του εντέρου. Ενώ ορισμένα στελέχη προβιοτικών μπορεί να έχουν ευεργετική επίδραση στη διαχείριση βάρους για μερικούς ανθρώπους, αυτό δεν μπορεί να αναπαραχθεί σε όλους και χρειάζεται περισσότερη έρευνα για να προσδιοριστεί η πλήρης έκταση του ρόλου των προβιοτικών στην απώλεια βάρους.
Μύθος 3: όλα τα προβιοτικά στελέχη βοηθούν στην απώλεια βάρους
Δεν έχουν όλα τα στελέχη προβιοτικών την ίδια επίδραση στην απώλεια βάρους και ορισμένα στελέχη μπορεί να είναι πιο ωφέλιμα για την υγεία του εντέρου ή τη διαχείριση του βάρους από άλλα. Είναι ενδιαφέρον ότι ορισμένα προβιοτικά, όπως τα στελέχη των ειδών Lactobacillus, έχουν πράγματι συνδεθεί με την αύξηση βάρους.
Επιλέγοντας το σωστό προβιοτικό
Το στέλεχος των προβιοτικών που χρησιμοποιείται έχει επίδραση στα πιθανά αποτελέσματα. Είναι εξαιρετικά σημαντικό να προσαρμόσετε την επιλογή των προβιοτικών σας ώστε να ευθυγραμμιστεί με τους προσωπικούς σας στόχους υγείας, είτε υποστηρίζει το ανοσοποιητικό σας σύστημα, συμβάλλει στη μείωση των πεπτικών προβλημάτων ή διαχείριση βάρους.
Ένας ειδικός υγείας μπορεί να σας βοηθήσει να σας συμβουλεύσει σχετικά με τα κατάλληλα στελέχη προβιοτικών για τις ανάγκες σας με βάση στοιχεία από κλινικές δοκιμές.
Βασικά προβιοτικά στελέχη για απώλεια βάρους
Ορισμένα προβιοτικά στελέχη είναι πιο συχνά κατανοητό ότι υποστηρίζουν την απώλεια βάρους, όπως το Bifidobacterium spp. και Lactobacillus spp.
Σε μια διπλή-τυφλή, ελεγχόμενη με εικονικό φάρμακο κλινική δοκιμή 12 εβδομάδων, μια προβιοτική κάψουλα πολλαπλών στελεχών που περιείχε συνδυασμό στελεχών Bifidobacterium και Lactobacillus συνέβαλε στη μείωση του ΔΜΣ, του σωματικού βάρους και της αναλογίας μέσης προς ισχία σε υπέρβαρους και παχύσαρκους. ενήλικες, εκτός από συγκεκριμένες τροποποιήσεις διατροφής ή άσκησης.
Ο Lactobacillus gasseri έδειξε μείωση του ποσοστού σωματικού λίπους, του ΔΜΣ, της περιφέρειας μέσης και των περιοχών σπλαχνικού και υποδόριου λίπους σε πολυκεντρικές, διπλά τυφλές, τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες δοκιμές παράλληλων ομάδων που διεξήχθησαν με 210 υγιείς ενήλικες με μεγάλες περιοχές σπλαχνικού λίπους.
Μια συστηματική ανασκόπηση διαπίστωσε ότι ορισμένα στελέχη, ειδικά τα Lactobacillus gasseri, Lactobacillus rhamnosus, Lactobacillus plantarum και Lactobacillus curvatus, που χρησιμοποιούνται παράλληλα ή με είδη από το γένος Bifidobacterium, έχουν τη δυνατότητα να υποστηρίξουν την απώλεια βάρους σε υπέρβαρα και παχύσαρκα άτομα.
Ενώ αυτά τα προβιοτικά στελέχη δείχνουν υπόσχεση για απώλεια βάρους, οι μακροπρόθεσμες μελέτες παραμένουν σπάνιες, υποδεικνύοντας ότι τα παρατηρούμενα αποτελέσματα μπορεί να είναι μόνο βραχυπρόθεσμα. Επιπλέον, υπάρχει σημαντική διακύμανση μεταξύ αυτών των μελετών όσον αφορά τα υποκείμενα πρωτόκολλα και τις ερευνητικές μεθοδολογίες, γεγονός που περιπλέκει την ικανότητα αξιόπιστης ολοκλήρωσης των οφελών απώλειας βάρους λόγω ασυνεπών ευρημάτων σε διάφορες ερευνητικές μελέτες.
Δόση και ισχύς προβιοτικών
Τα προβιοτικά μετρώνται σε μονάδες σχηματισμού αποικιών (CFUs), οι οποίες υποδεικνύουν τον αριθμό των βιώσιμων κυττάρων. Ένας μεγαλύτερος αριθμός CFU συχνά διατίθεται στο εμπόριο ως αντανάκλαση της ποιότητας και του αποτελέσματος του προϊόντος, με τον μέσο αριθμό CFU συνήθως να κυμαίνεται από 1–10 δισεκατομμύρια ανά μερίδα.
Να αναζητάτε πάντα προϊόντα που φέρουν τον αριθμό CFU στο τέλος της διάρκειας ζωής του προϊόντος, όχι κατά τη στιγμή της κατασκευής, καθώς η βιωσιμότητα των ζωντανών βακτηρίων μπορεί να μειωθεί κατά τη διάρκεια της συνεχιζόμενης διάρκειας ζωής.
Η διασφάλιση της σωστής αποθήκευσης του προβιοτικού σας με βάση τις οδηγίες του κατασκευαστή μπορεί να βοηθήσει στη διατήρηση αυτής της ισχύος.
Αν και αυτό είναι ένα σημαντικό στοιχείο, η επιλογή του στελέχους και του προϊόντος σας θα πρέπει να βασίζεται σε δεδομένα από κλινική έρευνα, όπως υποδεικνύεται για τις ατομικές σας ανάγκες υγείας. Η σωστή δόση και οι οδηγίες χρήσης θα πρέπει να καθορίζονται με τη συμβουλή ενός επαγγελματία υγείας.
Συμπέρασμα
Τα προβιοτικά έχουν συνδεθεί με την απώλεια βάρους λόγω του ρόλου τους στην επιρροή της μικροχλωρίδας του εντέρου του σώματος, με ορισμένα στελέχη όπως ο Lactobacillus και το Bifidobacterium που πιστεύεται ότι υποστηρίζουν την πέψη και τον μεταβολισμό. Ωστόσο, τα αποτελέσματα των προβιοτικών για τη διαχείριση του βάρους μπορεί να ποικίλλουν ανάλογα με την ηλικία του ατόμου, τη βασική διατροφική κατάσταση, τους μεμονωμένους παράγοντες και το συγκεκριμένο στέλεχος που χρησιμοποιείται.
Τα προβιοτικά δεν μπορούν να αντικαταστήσουν μια υγιεινή, ισορροπημένη διατροφή παράλληλα με την τακτική σωματική δραστηριότητα και την άσκηση για τη διαχείριση του βάρους.
Είναι εξαιρετικά σημαντικό να συμβουλευτείτε έναν ειδικό υγείας πριν ξεκινήσετε οποιοδήποτε νέο σχήμα συμπληρωμάτων, ειδικά σε σχέση με προϋπάρχουσες συνθήκες υγείας και υπάρχοντα φάρμακα.
Πηγές
Nature Reviews Gastroenterology & Hepatology. The International Scientific Association for Probiotics and Prebiotics consensus statement on the scope and appropriate use of the term probiotic.
National Institutes of Health. Probiotics.
National Center for Complementary Integrative Health. Probiotics: usefulness and safety.
World Health Organisation. Obesity and overweight.
Food Chemistry. Probiotic-driven advancement: exploring the intricacies of mineral absorption in the human body.
Therapeutic Advances in Gastroenterology. Effects of probiotics on gut microbiota: mechanisms of intestinal immunomodulation and neuromodulation.
World Journal of Gastroenterology. Intestinal microbiota, probiotics and prebiotics in inflammatory bowel disease.
Gut Microbes. Dietary fiber and prebiotics and the gastrointestinal microbiota.
Frontiers in Microbiology. Role of probiotics in managing various human diseases, from oral pathology to cancer and gastrointestinal diseases.
Review. Gut microbiota as a potential target of metabolic syndrome: the role of probiotics and prebiotics.
